1975 – Wetenschappelijk Symposium en Technotek

Opening van het Wetenschappelijk Symposium door directeur Valeer Van Haver in de vernieuwde feestzaal van de school.

Een eerbetoon aan rector André De Waegenaere

Eén van de absolute hoogtepunten in het schoolleven van het VTI was zonder twijfel het Wetenschappelijk Symposium dat plaatsvond op 4, 5 en 6 februari 1975. Dit driedaags evenement werd georganiseerd als eerbetoon aan wijlen rector André De Waegenaere, onder leiding van prof. Dr. ir. E. De Beer (1911-1994), voorzitter van het Inrichtend Comité.

Opening en Verwelkoming

Het symposium werd plechtig geopend door directeur Ir. Valeer Van Haver (1928 - 2012), die de aanwezigen verwelkomde in een vernieuwde feestzaal, voortaan de Feestzaal De Waegenaere. Hij benadrukte hoe de grote opkomst – op een doordeweekse dag – getuigde van de waardering voor het instituut en zijn stichter. Wegens ziekte moest prof. De Beer verstek laten gaan.

In zijn toespraak schetste Van Haver een indrukwekkend historisch overzicht van de evolutie van het VTI, vanaf de oprichting van de Aalsterse Werkhuizen (1905–1910) tot de uitbouw tot één van de grootste technische scholen van het land. Hij prees rector De Waegenaere als een ware pionier die, ondanks bescheiden middelen en moeilijke sociale omstandigheden, het technisch onderwijs in Aalst én Vlaanderen op de kaart wist te zetten.

Valeer Van Haver tijdens de openingstoespraak van het Wetenschappelijk Symposium.

Als eerbetoon aan deze bijzondere figuur werd gekozen voor een wetenschappelijk symposium met een mensgericht thema, waarin ruimte was voor reflectie over techniek en samenleving — een thema dat De Waegenaere nauw aan het hart zou hebben gelegen.

Van Haver introduceerde tevens Dr. Marcel Grijpdonck als gelegenheidspreker voor de academische zitting. Dr. Grijpdonck was niet alleen een eminent pedagoog en filosoof, maar ook jarenlang persoonlijk verbonden aan het VTI, als lesgever, jurylid en raadgever van rector De Waegenaere. Hij werd omschreven als de meest geschikte persoon om de figuur van "de oude meester" met kennis van zaken en betrokkenheid te schetsen.

Academische Zitting

In zijn toespraak brengt Dr. Grijpdonck een warme en bewonderende hulde aan André De Waegenaere, die hij beschrijft als een visionair opvoeder en sociaal bewogen schoolbouwer. De Waegenaere wijdde zijn leven aan de oprichting en uitbouw van technisch onderwijs voor kansarme jongeren in Aalst en omstreken, in een periode van diepe sociale ongelijkheid en economische armoede.

Dr. Marcel Grijpdonck

De context waarin De Waegenaere zijn werk begon, was bijzonder moeilijk. Hij leefde en werkte in een tijd gekenmerkt door kinderarbeid, seizoenarbeid, analfabetisme en schrijnende armoede. Veel gezinnen konden nauwelijks het dagelijks brood verdienen, laat staan dat ze onderwijs voor hun kinderen als prioritair zagen. Jonge, slimme kinderen werden vaak te vroeg in het productieproces geduwd om het gezinsinkomen aan te vullen. De Waegenaere zag dit onrecht en wilde net voor deze jongeren een school oprichten die hen niet enkel vakkennis, maar ook menselijke waardigheid, zelfrespect en toekomstperspectief zou geven.

Hij stuitte op vele obstakels: er bestond nauwelijks infrastructuur voor technisch onderwijs, er was geen wettelijk erkend curriculum, nauwelijks middelen, geen traditie om op terug te vallen, en de maatschappelijke waardering voor technisch geschoolde arbeiders was zeer beperkt. Bovendien moesten praktijkleraars vaak uit het ambacht komen zonder pedagogische opleiding, wat een extra uitdaging vormde. De Waegenaere moest letterlijk bedelen bij nijveraars en overheden om zijn school draaiende te houden.

Toch zette hij door, gedreven door zijn overtuiging dat onderwijs een sociaal instrument was, een manier om mensen uit armoede te tillen en hun leven werkelijk te veranderen. Hij reisde zelf naar dorpen om ouders te overtuigen hun kinderen naar school te sturen. Soms ondersteunde hij gezinnen financieel om hen dat mogelijk te maken.

Grijpdonck benadrukt hoe De Waegenaere onderwijs zag als meer dan opleiding: het was karaktervorming, het aanleren van zelfstandigheid, discipline en menselijke verfijning. Zijn methodes waren vernieuwend en zijn eisen hoog, zowel naar leerlingen als naar leerkrachten. Hij had een uitgesproken voorkeur voor leerlingen uit eenvoudige milieus, omdat hij zijn school als hun plaats beschouwde — een beschermde ruimte waar zij konden bloeien zonder de druk van de bourgeoisie.

Opmerkelijk is ook zijn engagement voor het schoolkoor, dat hij leidde uit pedagogische overtuiging: zingen in een koor leerde jongeren verfijning, samenwerking en zelfdiscipline — kwaliteiten die hij even belangrijk vond als technische kunde.

André De Waegenaere met zijn schoolkoor en  Renaat Mores (1899-1997) aan het klavier 

De Waegenaere weigerde elke vorm van persoonlijke hulde en eerbetoon. De enige ‘statistiek’ die voor hem telde, was de lijst van oud-leerlingen die hij zorgvuldig bijhield: wat zij hadden bereikt in het leven, welke rol ze in de samenleving vervulden — dat was voor hem de ware graadmeter van succes.

Dr. Grijpdonck besluit dat De Waegenaere zijn roeping volledig heeft waargemaakt. Hij bouwde, tegen de stroom in en ondanks enorme sociale en materiële hindernissen, een onderwijsmodel uit dat duizenden jongeren een toekomst schonk. Zijn bescheidenheid kon niet verhullen hoe groot zijn verdiensten waren: hij was een man die zichzelf wegcijferde voor de ander, een opvoeder in de meest volledige zin van het woord.

Toespraak door Bisschop Van Peteghem

Bisschop Van Peteghem eerde in zijn toespraak André De Waegenaere als een begaafd en toegewijd opvoeder die met inzicht en overtuiging inspeelde op de uitdagingen van een snel veranderende samenleving. Hij prees diens bijdrage aan het uitbouwen van het technisch onderwijs in Aalst, gebaseerd op vakkennis, pedagogische kwaliteit, morele integriteit en christelijke levensvisie. De Waegenaere streefde naar een harmonieuze vorming van hoofd, hart en ziel en liet een blijvende indruk na op generaties jongeren en op het Vlaamse onderwijslandschap.

Constant De Vos, deken van Aalst en Léonce-Albert Van Peteghem, bisschop van Gent

Onthulling Gedenkplaat

Na afloop van de academische zitting werd een gedenkplaat onthuld door de heer Herman Bosteels, lid van de Raad van Bestuur van het VTI en afgevaardigd bestuurder van N.V. Bonneterie Bosteels-De Smeth (beter gekend als de firma Du Parc). De gedenkplaat werd ontworpen door oud-collega Hugo Van der Vekens van de houtafdeling. Hiermee werd blijvend hulde gebracht aan de man die het VTI haar fundament gaf.

Toespraak en onthulling van de gedenkplaat door Herman Bosteels, lid van de Raad van Bestuur van het VTI.

Onder de aanwezige prominenten staan centraal Mgr. Léonce-Albert Van Peteghem, bisschop van Gent, Z.E.H. Constant De Vos, deken van Aalst, Louis D'Haeseleer, staatssecretaris en Marcel De Bisschop, burgemeester van Aalst.

De gedenkplaat werd ontworpen door oud-leraar houtbewerking Hugo Van Der Vekens.

Één van zijn andere werken is een standbeeld van koning Boudewijn in het Citadelpark te Gent.

Thema en Opzet van het Symposium

Er werd gekozen voor het thema: “Technische en socio-economische aspecten in de moderne productietechniek”. Dit mensgerichte onderwerp sloot perfect aan bij de visie van De Waegenaere en leidde tot een succesvolle wisselwerking tussen sprekers, studenten en leerkrachten.

Programma en Sprekers

Woensdag 5 februari 1975 – Technologische vooruitgang en productie
Donderdag 6 februari 1975 – Technologie, mens en maatschappij

• Prof. Dr. ir. J. Peters – De werkplaats van morgen in de samenleving
• Ir. J.L. Remmerswaal – Evolutie van werkplaatstechniek
• Dr. ir. Van den Noortgate & Dr. ir. De Fraine – Time-sharing in de industrie
• G. Dekoninck – Industrierobots: stand van zaken
• Prof. Dr. ir. R. Snoeys – Niet-conventionele bewerkingsmethoden
• Ir. J. Severeyns – Organisatie van productie-eenheden
• Lic. Fr. Verlinden – Techniek en maatschappij
• Ir. Ivan De Witte – Impact op onderwijs
• Dr. A. Bonte – De ingenieur van de toekomst
• Lic. H. Awouters – Psychologische aspecten van technologische verandering

De dag werd afgesloten door de heer Van d’Ydewalle, kabinetschef van staatssecretaris L. DHoore.

Man aan de micro: André Steenlant, onderdirecteur O.S.P. (Onderwijs voor Sociale Promotie) tussen 1945-1985

Technotek-tentoonstelling: “Techniek anno 75”

Parallel aan het symposium liep een interactieve tentoonstelling met volgende hoofdthema’s:

• Dynamisch meten en testen van mechanische en elektrische constructies
• Automatiserings- en besturingsproblematiek
• Wetenschappelijke tijdschriften en diaprojectie
• Bijeenkomst van P.M.S.-diensten

Vele eindjaarsstudenten van Aalsterse scholen maakten op die manier kennis met moderne technologie én het studieaanbod van het VTI.

Digitale toerentelling - frequentiemeter - periodemeter op Technotek75 

Digitale toerentelling - frequentiemeter - periodemeter op Technotek75

 

Overzicht van de hoofdonderwerpen

1. Evolutie van Productietechnieken (1975–2000)

• Prof. Peters en ir. Remmerswaal benadrukten dat techniek een sociaal-economisch antwoord moet zijn op maatschappelijke behoeften.

• De integratie van computergebruik en samenwerking in de industrie kwam uitgebreid aan bod.

2. Automatisering en Digitale Technologie

• CAD, CAM en robotica werden voorgesteld als sleutelelementen van de toekomst.

• Prof. Snoeys besprak geavanceerde bewerkingstechnieken voor moeilijk verwerkbare materialen.

3. Productieorganisatie en Industriële Planning

• Ir. Severeyns pleitte voor real-time beheerssystemen i.p.v. achterafanalyses.

4. Sociaal-economische Implicaties

• De sprekers waarschuwden voor onevenwichten tussen technologische en sociale evolutie.

• Psychologische impact en menselijke motivatie kwamen uitgebreid aan bod.

5. Onderwijs en Levenslang Leren

• Ir. De Witte en Dr. Bonte wezen op het belang van aanpassingsvermogen, kritisch denken en permanente vorming.

6. Regionale Economie en Werkgelegenheid

• De heer d’Ydewalle schetste uitdagingen en kansen voor regionale ontwikkeling in het licht van technologische vooruitgang.

Besluit

Het Wetenschappelijk Symposium 1975 was veel meer dan een reeks lezingen. Het was een inhoudelijk sterk, mensgericht eerbetoon aan een uitzonderlijk opvoeder. In een tijd van technologische verandering bracht het symposium reflectie, inspiratie en visie — volledig in de geest van rector André De Waegenaere.

Fragment uit De Voorpost van 7 februari 1975 - S.A.A.

Bronnen

• Baert, K./A. De Groote/R. Vande Kerckhove/A. Verstraete: Geschiedenis van het Vrij Technisch Instituut, 1986.
• Archief VTI-Scholen Aalst
• Stadsarchief Aalst